دروغگويي در كودكان
يكي از نتايج مهم تربيت جلوگيري از دروغگويي كودكان است. اين مسئله در اغلب خانواده ها مطرح است و والدين نه در دوران خردسالي كودك بلكه از حدود سن تميز از آن شديدا رنج مي برد. پايه گذاري اين خوي و عادت ناپسند از همان دوران كودكي است. در روزهاي اول كه بنا به علل اجتماعي و احيانا غريزي طفل دروغ مي گويد و راه حيله در پيش مي گيرد، والدين با خنده و شعف از او استقبال مي كنند غافل از اينكه همين امر موجب رشد و پرورش اين حالت نابه هنجار مي گردد.
تعريف دروغ:
دروغ بيان سخن و مطلبي است كه مطابق با واقعيت و حقيقت نيست. معمولا آن كسي كه دروغ مي گويد آگاهانه به تعريف حقيقت مي پردازد و امري را تأييد مي كند كه وجود خارجي ندارد. البته بسياري از كودكان خردسال و آن ها كه در مرز سن تميز هستند گاهي بين تخيل و واقعيت فرقي نمي گذارند و سخني مي گويند كه به نظر ما دروغ است. معمولا هدف از دروغ ،گمراه كردن طرف مقابل و يا مشتبه كردن امري بر ديگري است تا در سايه آن به هدف و مقصدي كه مورد نظر است برسد. آن كس كه دروغ مي گويد معمولا قصد دارد بر اثر آن به اغفال و فريب ديگران بپردازد و آن ها را گول بزند، آن چنان كه واقعيت ها را در نيايند و دست او را تا رسيدن به مقصد باز گذارند.
دروغ نشانه چيست؟
دروغ چه در كودكي و چه در بزرگسالي حاكي از وجود اغتشاش و ناامني در درون فرد است و نشان مي دهد كه فرد در وضعي نامطمئن و ناايمن قرار دارد، شخصيت و موقعيت او در خطر است و تنها از راه دروغ مي تواند خود را رهايي بخشد.
عوامل و انگيزه هاي دروغگويي:
1- ترس از مجازات 6- احساس فشار
2- ضعف و عجز 7- حسادت و رقابت
3- جلب نظرها 8- كسب منافع
4- خودنمايي و غرور 9- پوشاندن لغزش ها
5- آرزو و اميد 10- انتقام گيري
در راه تربيت درست كودكان، والدين با آگاهي از علل دروغگويي مي توانند آن را برطرف كنند. يعني وقتي كودكان احساس امنيت كنند و اين در صورتي حاصل مي شود كه ارتباط بين كودك و والد ارتباط سازنده و مفيدي باشد و كودك احساس فشار نكند. همچنين براي جلب توجه دروغ نگويد چون در مواقع درست و به جا توجه را از والدين مي گيرد. پس با يك شيوه صحيح فرزند پروري مي توان كودك را راستگو تربيت كرد.
وقتي كه كودكي دروغ مي گويد چگونه بايد با او برخورد كرد؟
وقتي كه كودكي دروغ مي گويد اولين كار اين است كه موقعيت را در نظر بگيريد و علت دروغ گفتن فرزندتان را بيابيد. دلايل دروغ گفتن متفاوت است. كودكان گاها براي اجتناب از مجازات دروغ مي گويند، بايستي منطقي باشيد و آرام صحبت كنيد، در مورد مسائل علت را بپرسيد و به او بگوييد كه نيازي نيست كه بترسد، بهتر است هرجا كه اشتباهي رخ داده يا انتخاب هاي نادرست داشته است در موردش به درستي صحبت كنيد تا بتوانيد كمكش كنيد و هيچ وقت به خاطر اشتباهات كودكتان او را تنبيه نكنيد بلكه او را راهنمايي كنيد و پيامدهاي رفتار را برايش توضيح دهيد، چون سرزنش كردن و يا تنبيه كردن باعث مي شود كه كودكان دروغگو بمانند. كودكي كه دروغ مي گويد، به دلايل متفاوتي دست به اين كار مي زند. به چند دليل مهم در ذيل اشاره شده است:
1- جلب توجه:
گاهي به دلايلي كودك احساس مي كند پدر و مادرش به اندازه كافي او را دوست ندارند به اين ترتيب او دروغ مي گويد تا توجه پدر و مادر را به خود جلب كند.
2- نياز به حرف زدن:
گاهي كودك يك موضوع را به حدي طول و تفصيل مي دهد كه پدر و مادر متوجه مي شوند او دروغ مي گويد. در چنين مواقعي بايد با كودك در مورد تخيلات ذهني اش حرف زد و از او خواست تا تخيلاتش را نقاشي كند. مهم است كه كودك مرز بين واقعيت و تخيلاتش و تظاهرها را بشناسد.
3- كمك گرفتن از بازي:
از راه بازي با كودك مي توان اهميت راستگويي را به كودك فهماند و نتايج حاصل از دروغگويي را به او نشان داد. هنگام بازي به كودك القا كنيد كه دروغگويي چطور روابط دوستانه و صميمانه را به هم مي زند و چطور موجب مي شود تا ديگران شخص دروغگو را دوست نداشته باشند. در قالب بازي و نمايش، بچه ها بهتر به ارزش راستگويي پي مي برند.
4- تأمين امنيت و آرامش:
كودك بايد احساس امنيت و آرامش داشته باشد. به طور معمول كودكان به خاطر ترس از تنبيه شدن به دروغگويي پناه مي برند. اشتباهاتي را كه كودك مرتكب مي شود با گذشت و مهرباني ببخشيد. وقتي كودك در خانه احساس راحتي كند و مطمئن شود كه هنوز بخشي از خانواده است و با وجود اشتباهاتش او را دوست دارند، هرگز دروغ نمي گويد.
5- انتظارات منطقي:
دروغ هاي كودكان، اغلب ناشي از فشارها و انتظارات بي مورد والدين است. از يك كودك چهار، پنج ساله انتظار نداشته باشيد مثل يك نوجوان دوازده سيزده ساله رفتار كند. او هنوز خيلي چيزها را نمي داند و در ضمن بسيار كنجكاو است. بي شك انتظارات سختگيرانه والدين كودك را به سمت دروغگويي سوق مي دهد.
6- اطمينان از سلامت روان:
اگر در كودك خود علائم بيماري اوتيسم را مي بينيد، حتما او را نزد درمانگر ببريد. در ضمن به ياد داشته باشيد بچه هاي مبتلا به اوتيسم دروغ هاي احمقانه مي گويند، سعي كنيد با آن ها رفتار طبيعي داشته باشيد چون آن ها نمي دانند چرا دروغ مي گويند. اگر فرزندتان مشكلي ندارد و نمي توانيد از پس دروغ هاي او بربياييد حتما از يك مشاور كودك كمك بگيريد.
7- دقت در حرف زدن:
خودتان به عنوان پدر و مادر الگويي براي راستگويي باشيد. تا آنجا كه ممكن است در حضور بچه ها دروغي به زبان نياوريد. اگر قولي را به كودك مي دهيد حتما به آن عمل كنيد. بچه ها اول از والدين خود صفات خوب و بد را مي آموزند.
منبع: پرسش و پاسخ در مورد اختلالات رفتاري كودكان،
نويسندگان: ناهيده امير ناصري، غزاله باقريان، مرجان بيات، آزاده رجب نژاد، ليلا كريمي فرشي، سعيده سادات هراتي،
انتشارات: جهان اديب و سيناطب
جهت خريد سيسموني نوزادتان به سايت ما مراجعه كنيد:
زايمان سزارين و طبيعي